Op 12 maart 2023 trad een nieuwe Belgische wet in werking die gericht is op de modernisering van de btw-controles. Deze wet introduceert een reeks maatregelen die de Belgische belastingdiensten in staat stellen om strenger en efficiënter op te treden bij de controle van btw-aangiftes en het innen van de verschuldigde btw. De nieuwe wet past in een bredere Europese context waarin landen samenwerken om btw-fraude aan te pakken en de fiscale eerlijkheid te vergroten.
Hieronder worden de belangrijkste elementen van de wet en de bijbehorende doelstellingen nader toegelicht:
1. Verplichte elektronische facturatie: digitalisering als wapen tegen fraude
Een van de meest opvallende veranderingen die de wet introduceert, is de verplichte elektronische facturatie vanaf 01 januari 2026. Dit is een belangrijke stap in de digitalisering van het Belgische btw-systeem. Elektronische facturatie maakt het voor bedrijven eenvoudiger om hun facturen correct en tijdig in te dienen, terwijl het de controle door de belastingdiensten aanzienlijk vergemakkelijkt.
Doelstelling:
De verplichting tot elektronische facturatie heeft als doel om fraude moeilijker te maken en de transparantie van de transacties te vergroten. Door het gebruik van geautomatiseerde systemen kunnen menselijke fouten en manipulaties van facturen worden verminderd, wat resulteert in een eerlijker systeem voor alle betrokkenen.
2. Verlenging van de bewaartermijnen: meer ruimte voor grondige controles
Een andere belangrijke verandering is de verlenging van de verplichtingen met betrekking tot de bewaartermijnen van boekhoudkundige documenten en btw-gerelateerde stukken. Bedrijven zullen verplicht zijn om deze documenten langer te bewaren, wat de Belgische belastingdiensten meer mogelijkheden biedt om grondige controles uit te voeren, zelfs op transacties van enkele jaren geleden. Dit stelt de belastingdiensten in staat om terugkerende fouten, structurele inbreuken of btw-fraude beter aan te pakken.
Doelstelling:
De verlenging van de bewaartermijnen is bedoeld om de traceerbaarheid van btw-transacties te vergroten en de administraties te voorzien van een bredere tijdshorizon voor controles. Dit verhoogt de kans dat onregelmatigheden aan het licht komen, wat bijdraagt aan een strengere handhaving van de btw-regels.
3. Meer samenwerking tussen administraties: grensoverschrijdende controles verbeteren
De wet van 12 maart 2023 introduceert ook maatregelen die zorgen voor een betere samenwerking tussen de verschillende administraties binnen België, maar ook tussen de Belgische belastingdiensten en hun Europese tegenhangers. Deze verhoogde samenwerking maakt het mogelijk om de uitwisseling van informatie over btw-transacties – vooral in grensoverschrijdende gevallen – te optimaliseren.
Doelstelling:
Deze maatregel is gericht op de bestrijding van grensoverschrijdende btw-fraude, zoals de zogenaamde carrouselfraude. Door gegevens sneller en beter uit te wisselen tussen verschillende landen, kunnen verdachte transacties sneller worden gedetecteerd en kunnen administraties actie ondernemen nog voordat de schade groot is.
4. Strengere sancties en controles
Naast de technische en administratieve verbeteringen, introduceert de wet ook een strenger sanctiebeleid. Bedrijven die hun btw-verplichtingen niet nakomen, kunnen rekenen op hogere boetes en intensievere controles. Zo zal bij het niet tijdig indienen van btw-aangiftes een vervangende aangifte worden opgelegd, gebaseerd op het hoogste bedrag dat het bedrijf in de afgelopen 12 maanden heeft aangegeven, met een minimum van €2.100.
Doelstelling:
Door deze verhoogde sancties en snellere interventies worden bedrijven gestimuleerd om hun fiscale verplichtingen na te komen. De wet wil hiermee een cultuur van proactieve fiscale naleving bevorderen, waarbij bedrijven nauwgezet en tijdig hun aangiftes indienen om boetes en extra kosten te vermijden.
5. Europese context: btw-fraude aanpakken op EU-niveau
De modernisering van de btw-controles in België maakt deel uit van een bredere trend in de Europese Unie, waarin landen samenwerken om btw-fraude te bestrijden. De EU verliest jaarlijks miljarden euro’s aan ontdoken of onjuist betaalde btw, en dit leidt niet alleen tot een verlies van inkomsten voor de staat, maar ook tot oneerlijke concurrentie. Bedrijven die zich niet aan de regels houden, kunnen onterecht profiteren van lagere kosten, waardoor ze een concurrentievoordeel hebben ten opzichte van eerlijke bedrijven.
Doelstelling:
De belangrijkste doelstelling is het creëren van een gelijk speelveld voor alle bedrijven in de EU. Door het aanpakken van btw-fraude worden de inkomsten van de overheid beschermd, terwijl bedrijven die wel correct handelen, geen oneerlijke concurrentie meer ondervinden van fraudeurs.
Conclusie: een toekomstgerichte wetgeving
De wet van 12 maart 2023 is een essentiële stap in de modernisering van het Belgische btw-systeem. Door de invoering van verplichte elektronische facturatie, langere bewaartermijnen, intensievere samenwerking tussen administraties en strengere sancties, wordt een robuuster en eerlijker systeem gecreëerd. Bedrijven zullen hun fiscale verplichtingen nauwer moeten opvolgen, maar tegelijkertijd draagt deze wet bij aan de bestrijding van oneerlijke concurrentie en fraude, wat uiteindelijk iedereen ten goede komt.
Met deze wet toont België dat het een proactieve rol speelt in de strijd tegen btw-fraude, zowel nationaal als internationaal. Door te investeren in digitale processen en samenwerkingsverbanden zet het land een grote stap richting een transparanter en rechtvaardiger fiscaal systeem.
